فصلنامه دانش مالی تحلیل اوراق بهادار
سال ششم شماره 19 (پاییز 1392)

آثار اولیه بحران مالی جهانی آمریکا از نیمه دوم سال 2008 بر بازارهای سرمایه جهانی سایه افکنده است 3. در ابتدای مارس 2009 نیز آثار بطئی خروج از وضعیت بحران در بازارهای سرمایه مشاهده گردیده است. این مقاطع زمانی، بازه زمانی مشترک ورود و خروج بحران در بازارهای سرمایه بین المللی به ویژه در شش کشور آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، کانادا و ژاپن بوده است. در این مقاله ارتباط بین بحران مالی در بازارهای سرمایه 4 به 2007 و ارتباط آن با شاخص های سهام در بورس اوراق - عنوان یکی از پیامدهای بحران مالی سال های 2008 بهادار تهران برای دوره زمانی جولای 2007 (تیرماه 1386) تا مارس 2010 (فروردین 1389) مورد بررسی قرار گرفته است. داده های سری زمانی به صورت ماهانه جمع آوری و با استفاده از روش رگرسیون چند متغیره مورد بررسی قرار گرفته اند. یافته ها حاکی از آن است که برخی از شاخص های سهام در بازار سرمایه ایران با شاخص بحران مالی جهانی در بازارهای سرمایه رابطه معنی داری برقرار کرده اند. این یافته ها ادعای عدم وجود ارتباط بین بازار سرمایه کشورهای برخوردار از بازار سرمایه توسعه یافته و بورس اوراق بهادار تهران را مورد نقد و چالش قرار می دهد.

تحلیل بنیادی سهام دو مرحله دارد. مرحله اول بررسی صورت های مالی شرکت مثل صورت سود وزیان، ترازنامه و ارزیابی سودآتی است. در گام دوم ارتباط دادن سودآتی به ارزش بازار است. این مقاله با معیار قرار دادن همین مبحث و استفاده از مرزکارایی واقعی به تحلیل بنیادی سهام برای پیبردن به وضعیت موجود و بررسی اهمیت شاخصها با روش- های آماری برای پیبردن به فرایند رسیدن به وضعیت مطلوب میپردازد. روش پژوهش مورد استفاده توصیفی – تحلیلی و جامعه آماری تمامی شرکتهای بورس اوراق بهادار طی سالهای 1386 تا 1388 میباشد. در ابتدا از تحلیل خوشهای شرکتهای همگون – 198 شرکت- انتخاب گردیدند. سپس با استفاده از 9 شاخص و روش تحلیل پوششی داده ها به بررسی کارایی دو مرحله ای – رویکرد مدیریتی و ارزشگذاری- شرکتها پرداخته شد و بر اساس آن تحلیل بنیادی صورت گرفت. در مجموع دو گام شرکتهای گروه سرمایه گذاری سایپا، خدمات انفورماتیک و توسعه صنایع بهشهر بهترین عملکرد را داشته اند که با توجه به منطق تحلیل بنیادی میتوان گفت شرکت توسعه صنایع بهشهر همافزایی بیشتری در آینده خواهد داشت. در مرحله بعد برای هرگام از تحلیل بنیادی به بررسی میزان تاثیر شاخصها با استفاده از تحلیل تشخیصی چندگانه پرداخته شد. در گام اول شاخص سایر دارایی ها بیشترین و دارایی ثابت کمترین و در گام دوم ارزش بازاری سهام بیشترین و ارزش دفتری سهام کمترین تاثیر را بر کارایی یا عدم کارایی شرکتها داشته اند. اهمیت این شاخصها میتواند مسیر رسیدن به کارایی بالا را درآینده نشان دهد. با توجه به شکاف شاخصها در اولویت بندی، میتوان گفت رویکرد شرکتها در درآمدزایی و بازار محوری، مهمترین عامل موفقیت آنها در عملکرد مدیریتی و ارزشگذاری میباشد.

امروزه با توجه به رشد و اهمیت فزاینده سازمانها در اجتماع، ارزیابی عملکرد آنها بسیار مورد توجه قرار گرفته است و شاخصهای گوناگونی به عنوان معیار عملکرد سازمانها مطرح شده است که کارایی از این گونه معیارها میباشند. کارایی را میتوان توانایی یک بنگاه در به دست آوردن حداکثر ستانده از یک مجموعه نهاده معین با فرض فناوری معلوم و یا توانایی یک بنگاه برای تولید بازده معین با حداقل مجموعه نهاده های در دسترس تعریف کرد. رویکرد ناپارامتریک تحلیل پوششی داده ها، یکی از روش های پرکاربرد در زمینه ارزیابی کارایی نسبی مجموعهای از واحدهای تصمیم گیری همگن با ورودی ها و خروجی های مشابه می باشد. با این وجود یکی از اشکالات آن ناتوانی تصمیم گیرنده در دخالت دادن شرایط ریسک و نبود قطعیت و همچنین عامل زمان در نتایج به دست آمده است. در این راستا در این پژوهش از دو تکنیک تحلیل پوششی داده های بازهای و تحلیل پوششی داده های پنجرهای به منظور رفع این نقیصه استفاده گردیده است و در ادامه از این دو تکنیک برای ارزیابی کارایی 1384 استفاده گردیده است. نتایج - مالی بانکهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی بازه زمانی 1388 این دو تکنیک، بانک کارآفرین را در رتبه اول عملکرد نسبت به سایر بانکهای پذیرفته شده در بورس قرار داد.

حاکمیت شرکتی مکانیسم مناسبی برای کنترل ریسک درون بنگاه است.بعد از وقوع بحران مالی اخیر، ناظران بانکی و بانکهای مرکزی بحث کردند که حاکمیت شرکتی ضعیف ممکن است نقش مهمی در افزایش ریسک پذیری نهاد مالی و در نتیجه گسترش بحران مالی داشته باشد.به نظر می رسد در کشورهای در حال توسعه، برقراری حاکمیت شرکتی در بانکها مهمتر از برقراری حاکمیت شرکتی در سایر نهادهای مالی باشد. به دلیل اینکه بخش بانکی در این دسته از کشورها نقش بیشتری نسبت به سایر نهادهای مالی در اقتصاد دارا است. وجود حاکمیت شرکتی ضعیف در بانک باعث کاهش اطمینان در توانایی بانک برای مدیریت دارایی ها و بدهی هایش می شود. بنابراین بررسی اثر حاکمیت شرکتی بر عملکرد سیستم بانکی دارای اهمیت است. در این پژوهش تاثیر ساختار مالکیت بانکها به عنوان معیار سنجش حاکمیت شرکتی بر شاخصهای ثبات بانکی برخی از کشورهای در حال توسعه بررسی شده است. ساختار مالکیت بانکها به عنوان متغیر مستقل از جنبه مالکیت دولتی، مالکیت خصوصی و مالکیت خارجی بررسی شده است.نمونه مورد بررسی 40 کشور منتخب از 2011 می باشد.برای آزمون فرضیه از روش اثرات تصادفی داده های - کشورهای در حال توسعه در دوره 2000 تابلویی استفاده شده است. نتایج حاصل از بررسی بیانگر آن است که مالکیت دولتی بانکها اثر بزرگتری بر افزایش مطالبات معوق نسبت به مالکیت خصوصی و خارجی دارد. اما مالکیت خارجی نسبت به سایر انواع مالکیتها از نظر نسبتهای سودآوری بانک بهتر عمل می نماید.

تصمیم گیری در مورد ساختار سرمایه، از مشکل ترین و چالش برانگیزترین مسائل پیش روی شرکت هاست. ساختار سرمایه واحد تجاری ترکیبی از انواع بدهی و حقوق صاحبان سهام آن است که در ترازنامه وجود دارد. بنابر دو دیدگاه موجود راجع به تاثیر ساختار سرمایه بر عملکرد و ارزش شرکت (مثبت و منفی)، می توان ارتباط بین ساختار سرمایه با عملکرد و ارزش شرکت را خطی در نظر نگرفت و این ارتباط را انحنایی فرض نمود. هدف اصلی این مطالعه، آزمون ارتباط انحنایی بالقوه بین ساختار سرمایه، عملکرد و ارزش شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است. نمونه مورد استفاده در این مطالعه، مشتمل بر 102 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال های 1386 تا 1389 است و برای آزمون فرضیه ها از رگرسیون استفاده شکل ساختار سرمایه با عملکرد و ارزش شرکت های (U) شده است. نتایج پژوهش بیانگر وجود ارتباط یو پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است.

همبستگی دارایی ها امری مهم در مدیریت ریسک و استراتژی های تشکیل سبد سرمایهگذاری است. سرمایه - گذارانی که سعی در متنوع ساختن دارایی های خود در بازارهای منطقهای دارند به ارتباطات میان بازارهای سهام توجه ویژهای مینمایند. این مقاله به بررسی سرایت تلاطم بین شاخصسهام بازارهای تهران، دبی و استانبول به عنوان سه بازار نوظهور و پیشرو در منطقه میپردازد. بازه زمانی این پژوهش از دسامبر 2006 الی ژوئن 2010 و داده های مورداستفاده به صورت روزانه در نظر گرفته شده است. همچنین مدلهای مورد استفاده از کلاس هستند. نتایج مقاله نشاندهنده سرایت معنادار تلاطم از بازار دبی به بازار DCC و CCC مدل های چندمتغیره گارچ تهران بود که این سرایت به شکل معکوس مشاهده نشد. از بازار دبی به ترکیه نیز سرایت محدودی قابل مشاهده بود.

در این پژوهش به بررسی رابطه ی میان رشد دارایی ها و بازده آتی سهام در بین سال های 1386 تا 1390 پرداخته شده است. به دلیل وجود معیارهای متعدد جهت اندازه گیری رشد دارایی ها، در این مقاله علاوه بر مهم ترین معیارهای رشد دارایی، معیار جدیدی با استفاده از رویکرد تحلیل عاملی محاسبه و مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین در این تحقیق برای بررسی رابطه ی میان رشد دارایی ها و بازده آتی سهام از مدل فاما و مکبث استفاده شده است. روش این تحقیق از نوع همبستگی بوده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از رگرسیون چند متغیره به روش پانل دیتا استفاده گردیده است. بر مبنای نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون یک رابطه منفی میان رشد دارایی ها و بازده آتی سهام مشاهده گردید. همچنین نتایج ارائه شده نشان می دهد که مدل رشد دارایی های لیاندرس 1 و همکاران دارای قدرت پیش بینی کنندگی بالاتری نسبت به سایر معیارها می باشد. علاوه بر این شواهد بدست آمده نشان می دهد معیار محاسبه شده از طریق رویکرد تحلیل عاملی قدرت پیش بینی کنندگی بالاتری نسبت به سایر معیارهای رشد دارایی ندارد.